Naaja Nathanielsen aalajangiusimasoq: Spiralilersuinermi pisinnaatitaaffiit unioqqutinneqarput
Naqqiissut: Naaja Nathanielsen spiralilersuineq pillugu suliami oqaaseqartartuusoq ilanngutassiami allaqqaqqaaraluarpoq. Naalakkersuisoqarfik KNR-imut saaffiginnippoq, Naaja Nathanielsen spiralilersuineq pillugu suliami oqaaseqartartuujunnaarsimasoq paasissutissiissutigalugu, taamaattumillu taamatut taaguineq KNR-imit peerneqarpoq.
Naaja Nathanielsenip (IA) spiralilersuinermi suliaq pillugu nalunaarusiaq atuaramiuk sakkortuvoq.
- Unioqattaartariaqarpunga. Sakkortoqaaq, Inuussutissanut, Aatsitassanut, Nukissiuutinut, Inatsiseqarnermut Naligiissitaanermullu naalakkersuisoq KNR-ip allanut pulaarmagu oqarpoq.
Taassumali nalunaarusiami allassimasut uissuummissutiginngilai.
- Ajoraluartumik naamik. Ajoraluartumik annertussusaa piffissami sivisuumi ilimasuutigaarput, taanna oqarpoq.
Danskit nakorsat kalaallinut arnanut akuersissuteqaratik naartunaveersaasersuisimanerat arnat misigisimasaminnik oqaluttuarlutik Sermitsiakkut 2019-imi saqqummermatali ilisimaneqalerpoq.
Naaja Nathanielsenip misissuinermi septembarip qulingiluaanni tamanut saqqummersinneqartumi amerlasuut – Naaja Nathanielsen ilanngullugu – oqaatigisimasaat uppernarsarneqarsoraa:
- Tassa una aaqqissuussamik suliniuteqarneruvoq, tassani aningaasaqarneq tunngavigineqarluni nunatsinni innuttaasut eqqarsaatigineqarsimanngillat, tamannalu innuttaasunut sunniuteqangaatsiarpoq, taanna oqarpoq.
Naalakkersuisut siulittaasorisimasaata, Múte Borup Egedep (IA) Danmarkimit spiralilersuinermi iliuuserineqarsimasoq inuiannik nungusaanerusoq DR-ip aallakaatitassiaani Deadlinemi oqaatigimmagu Naaja Nathanielsen isumaqatiginnippoq:
- Danskit naalagaaffiata arnat meeqqiorsinnaanerannut periarfissaannik ukiorpassuarni aaqqissuussamik killilersuinerat inuiannik nungusaanerusoq politikkikkut isumaqarpugut. Uagutsinnut tamanna ersarippoq, taanna KNR-imut ukiup aallartinnerani oqarpoq.
Tamannalu nakerisarsiunngitsumik qulaajaanerup allanngortinngilaa.
- Allanngortinneqanngilaq. Maanna nalunaarusiap pisinnaatitaaffinnik unioqqutitsisoqarsimanera takutippaa, taanna oqarpoq.
Oqaaseq oqallisaangaatsiartoq
Ilisimatusartoqatigiit nakerisarsiunngitsumik spiralilersuisoqarsimaneranik qulaajaasut suliaminni suliamut atatillugu inuit pisinnaatitaaffiinut sammisumik suliaqanngillat; tassa inuit pisinnaatitaaffii unioqqutinneqarsimanersut aamma inuiannik nungusaasoqarsimasoq.
Nalunaarusiami oqaaseq ’inuiannik nungusaaneq’ immikkoortumi ataatsimi taamaallaat allassimavoq, tassa 70-ikkunni Danmarkimut kalaallillu inunngortartut amerlassusaata ikiartornerannut isornartorsiuinermi naatsumik eqqaaneqarpoq.
- Ilaqutariit pilersaarusiorneqarnerat Kalaallit Nunaannut atortussanngortissimasarput inuiannik toqoraanerup assigaa, palasi Jens Brøndum Grønlandspostenimi ilanngutassiami oqartoq, nalunaarusiami allassimavoq.
Naallu nalunaarusiami spiralilersuinerup annertussusaata qulaajarneqarnissaa taamaallaat sammineqaraluartoq, pisinnaatitaaffinnik unioqqutitsisoqarsimanera nalunaarusiami ersarilluinnartoq Naaja Nathanielsen isumaqarpoq.
- Isumaqarpunga naalakkersuisut tungaanniit pasitsaallugulu ilimagineqartoq tassa pisinnaatitaaffinnik unioqqutitsisoqarsimasoq uku (ilisimatusartoqatigiit aaqq.) tunngavilersoraat, taanna oqarpoq.
Inuannik nungusaasoqartoq suli oqaluuserineqarpa? KNR aperivoq.
- Taamaattoqarsimanersoq takussavarput. Nalunngilara oqaaseq annilaarnalaarsinnaasoq ukkatarineqangaatsialertarlunilu. Tamanna uggornartorujussuusoraara, taanna akivoq, nangillunilu:
- Qulequttamik pilersitsinissamut uissuumminartumilluunniit pilersitsinissamut tunnganngilaq. Pisinnaatitaaffiit suut unioqqutinneqarsimanerisa paasinissaannut inatsisilerituunillu oqaasertaliisoqarnissaanut tunngavoq, taamaalilluta nunatut ingerlaqqissinnaassalluta. Tamanna suli anuniagaavoq, tassungalu tunngatillugu allanngortoqarneranik takusaqarsinnaanngilanga.
Pisinnaatitaaffinnik unioqqutitsinermik misissuineq utaqqimaaraa
Naalakkersuisut spiralilersuisoqarneranik namminneq misissuinertik siorna aggustimi aallartippaat. Tassani suliat nutaanerusut nunatta akisussaaffeqalereernerani 1992-ip kingorna pisimasut misissorneqarlutillu – inuit pisinnaatitaaffiinik aamma nunat tamalaat isumaqatigiissutaannik unioqqutitsisoqarsimanersoq ersarissarneqassaaq.
Nunat tamalaat akornanni ilisimatusartoqatigiit misissuisut misissuinerminnik qaammammi matumani naammassisussaagaluarput. Misissuinerli kinguartinneqarpoq, pilersaarullu malillugu aatsaat 2026-mi januaarimi naammassissalluni.
- Ilisimatusartoqatigiit naalakkersuisut pilersitaat oqaluttuarisaanermik qulaajaasoqarnerata (spiralilersuisoqarnerani nakerisarsiunngitsumik qulaajaaneq aaqq.) naammassinerani naammassinissaa neriuutigigaluarparput. Marluutillugit saqqummiunneqaraluarunik takussutissat annertoorujussuussagaluarpoq, Naaja Nathanielsen oqarpoq.
Ilisimatusartoqatigiilli taassuma oqarnera naapertorlugu kinguartitserusussimapput, ilaatigut nakerisarsiunngitsumik misissuineq maanna saqqummertoq pissarsiarisinnaaniarlugu.
- Taamaammat utaqqinissaat suliaminnillu naammassinninnginnerminnik tamakkiisumik takunnissaalernissaat ajunngitsoq isumaqatigiippugut, taanna oqarpoq, ilisimatusartoqatigiillu ’suliaqaleruttornerarlugit’.
