Jens-Frederik Nielsen: - Aaqqissuusseqqinnerit sunniuteqarluassappata ilaannikkut annernartariaqartarput
Jens-Frederik Nielsen Savalimmiuni angalareerluni Nuummi siulittaasoqarfiup allaffiata nalaasaarfiani aqitsumi ingilluartiterpoq. Suleqatini Norgemeersut, Danmarkimeersut, Islandimeersut Savalimmiuneersullu peqatigalugit silarsuarmi pissutsit nalorninartut tassani eqqartorpaat.
Nunanut allanut politikkip sammineqangaarnerani, nunarput arlalippassuarnik unammilligassaqarpoq: Peqqinnissaqarfiup tatineqarluinnarnera, inissaaleqineq, isumaginninnikkut ajalusooqqangajalluinnarneq, sulisussaaleqineq innuttaasulllu ikiliartupiloornerat.
Silarsuaq allanngorpoq, tamatumalu politikerit ilungersunartunik pingaarnersiuisariaqartikkai, Jens-Frederik Nielsen oqarpoq.
Naalakkersuisoqatigiit peqatigalugit naalakkersuisuuffimminni ukiuni tulliuttuni sisamani innuttaasut sunik ilimagisaqarsinnaanersut, suli naalakkersuisunut siulittaasunngorlaajusup oqaluttuarai.
- Aaqqissuusseqqinnerit annernarsinnaapput. Sunniuteqarluassappata ilaannikkut annernartariaqartarput. Innuttaasulli ajunnginnerpaanissaat eqqarsaatigalugu pilersittuaannarniarpavut.
Peqqinnissaqarfik ineqarnerlu
Naak unammilligassat amerlagaluartut, Jens-Frederik Nielsen isumalluartuujuarnerminik erseqqissaalluni aallartippoq.
- Ilaannikkut pissutsit imaannaanngitsuusarput, aatsaalli tunniutiinnarutta aqukkuminaallissapput, tunniutiinnarnianngilagullu.
Nunarput atugarissaarnissamut inuaqatigiinnullu ingerlalluartunut akissaqassappat, inuussutissarsiorneq ineriartortinneqartariaqartoq Jens-Frederik Nielsen oqarpoq, tassami aningaasalersuineq tassanngaanneersuussammat.
Suliffeqarfiilli aamma aalajangiisumik unammilligassaqarput: Sulisussaaleqineq.
Naatsorsueqqissaartarfiup naliliinera naapertorlugu 2050-imi innuttaasut 20 procentit angullugit ikileriarsinnaapput. Ilaatigut ernisut ikiliartornerannik, aammali inuusuttut utoqqaallu nunamit nuuttarnerannik tamanna ilaatigut pissuteqarpoq – tamannalu mumisittariaqarpoq.
Qineqqusaartoqarnerata nalaani inuusuttut arlallit KNR-ip oqaloqatigai, ingammillu peqqinnissaqarfik, meeqqanut atugassarititat inissaaleqinerlu nunatsinnut uterusunnginnerminnut pissutaasutut eqqaavaat.
Suliassaqarfiillu taakkorpiaat Jens-Frederik Nielsenip naalakkersuisullu ukkatariniarpaat. Aaqqissuusseqqinnerilli sunik imaqassanerinik siulittaasup oqaaseqarnissaanut siusippallaarpoq.
- Oqarsinnaanngilanga ineqarnermut milliardinik immikkoortitsisoqassasoq. Tamanna ataavartumik oqallisigineqassaaq. Politikkikkut isumaqatigiinniarnerit apeqqutaatillugit aaqqissuusseqqinnerit taakku qanoq imaqarumaarnersut aalajangerneqassaaq. Suli isumaqatiginninnianngilagut. Isumalluarpungali. Ullut tamarluinnaasa ilungersussaagut.
Annernarumaartoq
Ikummatissanut akigititap tallimararterutaanik akitsornissaa Naalakkersuisut akuersissutigeqqammerpaat. Naak Jens-Frederik Nielsenip qineqqusaarnermi kalaaliunerup akisunerulinnginnissaa sakkortuumik oqariartuutigisaraluaraa, tamanna pivoq.
Aalajangiussinerli pisariaqarsimanerarpaa. Nunarsuarmimi niuerneq allanngorsimavoq, tamannalu nunatta nammineq aqussinnaanngilaa.
Naalakkersuinerup matuma ingerlanerani taamatut ilungersunartunik pingaarnersiuisoqaqqissinnaasoq, Jens-Frederik Nielsenip erseqqissarpaa.
- Aaqqiissutissanik ujartuilluni ilungersortoqartoq innuttaasut ilisimassavaat. Nunalli avataani pissutsit siumut oqaatigineqarsinnaanngitsut pissutigalugit aaqqiissutissanik piaartumik nassaarnissaq ajornakusoorpoq.
- Naalakkersuinerup ingerlanerani pissutsit aqussinnaanngisat pissutigalugit ilaannikkut annernartunik aalajangiisoqartariaqartarpoq. Maanna naalakkersuinermi tamanna allaanerunavianngilaq.
Sukkut annernassava?
- Ikummatissanut akigititat qaffaqqammerput – naak aalajangiussineq tamanna nuannarinngikkaluarlutigulu aalajangiukkusunngikkaluarlutigu. Pissutsit atukkavut eqqarsaatigalugit aaqqiissutissarsiortariaqarpugut, qanorlu ililluta suli angusaqarluarsinnaanerluta eqqarsaatigisariaqarparput. Pingaarnerpaavorli avatangiisivut pissutsinut atukkatsinnut ilaammata.
Aamma ima pisariaqartigisunik pingaarnersiuisoqartariaqarpa allaat naalakkersuisoqatigiit pilliutigisariaqarlugit?
- Siullertut, suli sukumiisumik oqaaseqarusunngilanga. Aappaattut naalakkersuisoqatigiinni arlaannattaluunniit arlarput tunulliullugu sulinianngilaq. Naalakkersuisoqatigiinni suleqatigiinneq patajaatsuuvoq, piffissamilu unammilligassaqangaartumi suleqatigiinniarluta aalajangernikuuvugut. Piffissaq avatangiisitsinni pissutsit pissutigalugit ilungersunartunik aalajangigassaqarfiusoq.
Danskit aningaasaliisoralugit
Danmark Kalaallit Nunaannut akisussaaffimminik pimoorussisariaqarnera Jens-Frederik Nielsenip aamma nangaanani oqaatigaa.
- Danmarkip naalagaaffeqatigiinnermi nunatta ineriartorneranut tapersersuisimanera naammanngilaq, tamannalu isertuussimanngilara. Taamaattumik aningaasaliisoqarnissaanik pisariaqartitsineq erseqqissumik oqaatigisarpara. Nunarput siornatigut pingaarnerutinneqarnerusimasuuppat ullumikkut pitsaanerusumik inissisimasinnaagaluartoq isumaqarpunga.
Danmark sutigut tunniussaqarnerusinnaava?
- Nunap tikikkuminartuunera inuussutissarsiornermilu aningaasaliinerit annertusineqarsinnaapput. Suliassaqarfippassuarnili Danmark qangalili akuliuttariaqaraluarpoq. Tamannali piumasavut malillugit pissaaq.
Danskit qanoq isumaqassasoraagit oqaruit aningaasaliiffiginerusariaqaraatigut?
- Oqaatsit oqaluttuallu taamaattut naligiinnginnermik erseqqissaapput. Nunatsinni Danmark ilisimasaqarfigilluarparput, qallunaalli ikittuinnaat nunarput pillugu ilisimasaqarluarput. Nunarput Danmarkimut niuernikkut akissaajaataanngitsuusorilluinnarpara. Piviusut aallaavigalugit oqaluttariaqarpugut iliuuseqarfigisariaqakkallu ukkatarisariaqarlugit.
Naak Jens-Frederik Nielsenip Danmark siornatigut akisussaaffimmik tigusisimannginneranik isornartorsioraluarlugu, nunat taakku marluk qanoq suleqatigiissinnaanerat naligiinnerulernissaallu ukkatarinerujumavaa.
- Naligiimmik suleqataanngilagut - tamakkiisumik iliuuseqarnissamut kiffaanngissuseqarata nunallu taakku marluk akornanni inuunitsinni atukkavut assigiinngimmata. Oqaluttuarisaaneq toqqortallu itinerusut pillugit unammillernartoqarpoq. Siunissarli qiviarukku - isigerusunnerusara – sorpassuartigut periarfissat takusinnaavakka.
