Naalakkersuisup danskit naalagaaffiannik eqqartuussivilersuussineq taperserpaa: Arnat taperserpagut

Arnat 143-t danskit naalagaaffiannik spiralilersuisimaneq pillugu eqqartuussivilersuussiniarlutik aalajangertut Naalakkersuisunit taperserneqarput. Arnat ataasiakkaat kisimik pineqaratik inuiaqatigiit tamarmik pineqartut, Naaja H. Nathanielsen oqarpoq.

Allattoq Lærke Schmidt Fallesen , Ann-Sophie Greve Møller

marsip 07-at 2024 15:14

Nutserisoq Connie Fontain

Naalakkersuisut arnat 143-t danskit nakorsaannit 1960-ikkut 70-ikkunni ingerlaneranni nammineq akuersissuteqaratik spiralilerneqarsimasut, danskit naalagaaffiannik eqqartuussivilersuussiniartut taperserpaat.

Aamma atuarukArnat 143-t spiralilerneqarsimanertik pillugu millionilikkaanik taarseeqqusillutik Danmark eqqartuussivilersuuppaat

Tamanna inatsiseqarnermut naligiissitaanermullu ilaatigut naalakkersuisuusup, susassaqarfimmilu akisussaasup, Naaja H. Nathanielsenip erseqqissaatigaa:

- Arnat suliamik eqqartuussilersuussinissamik pisariaqartitsinerat paasisinnaalluarpara. Tamanna inuiaqatigiit tamarmik paasisinnaagaat taperseraallu ilimagaara, Naaja H. Nathanielsen oqarpoq.

- Arnat uku inuunerat sakkortuumik allanngortinneqarsimavoq. Taama alloriarniarlutik aalajangersimanerat paasisinnaavara. Inuiaqatigiittut isumaqarpunga tamatta (arnaq aaqq.) paasisinnaagigut, tamattami tassannga sunnertissimavugut.

Eqqartuussummut akuerutissanngitsut

Eqqartuussiviulli arnanut tunngatillugu suliamik naliliinerat qinikkat akuleruffigissanngikkaat taassuma erseqqissaatigaa.

- Suliat eqqartuussivitsigut ingerlasut pillugit aalajangiissanngilagut. Arnat taperserpagut, kisianni eqqartuussiviup aalajangiutigiumaagaa politikkikkut soorunami isummerfigissanngilarput.

Spiralilersuisimaneq suua?

DR-imit tusarnaagassiap ”Spiralkampagnen”-ip niviarsiaqqat arnallu tusindilikkaat danskit oqartussaasuisa kalaallit inuiaqatigiit amerliartornerannut killiliiniarlutik 1966-imit 1975-imut spiralilersorneqarsimanerat saqqummiuppaa.
DR-ip paasisaa naapertorlugu 1966-imit 1970-imut 4500-t spiralilerneqarput.
Piffissami tassani nunatsinni arnat meerartaarsinnaasut 9000-iupput.
Arnat arlallit spiralilerneqarnertik pinngitsaaliinertut naapertuilluanngitsuliornertullu misigisimallugu oqaluttuaraat.
Naalakkersuisut danskillu naalakkersuisuisa piffissami 1960-imit 1992-imut nunatta peqqinnissamik oqartussaaffimmik tigusinissaata tungaanut spiralilersuisoqarneranik qulaajaasoqarnissaa septembarimi 2022-mi isumaqatigiissutigaat. Qulaajaanermi kalaallinut 1960-imit 1991-imut naartunaveersaartitsinermut atatillugu iliuuseqartarsimasut qulaajarneqassapput, spiralilersuisimaneq ilanngullugu. Nunatta peqqinnissamut oqartussaaffik 1992-imi tiguaa.
Qulaajaaneq maaji 2025-mi piariissangatinneqarpoq.
Arnat spiralilersorneqarsimasut 67-it eqqartuussissuserisumut Ehmer Pramming Advokaterimeersumut Mads Prammingimut saaffiginnipput. Taakku danskit naalagaaffianiit utoqqatserfigineqarnissamik taarsiiffigineqarnissaminnillu kissaateqarput.
Arnat taarsiivigineqarnissamik piumasaqartut amerlipput. 2024-mi marsimi arnat 143-it tamarmik immikkut 300.000 koruuninik taarseeqqusipput.
Mads Prammingip oqarnera naapertorlugu spiralilersuisoqarsimaneranik qulaajaaneq maanna ingerlasoq naammassippat naalagaaffik taarseeqqusiissut pillugu aatsaat isummerniarpoq. Taamaammallu danskit naalagaaffiat arnanit pineqartunit eqqartuussivimmut tunniunneqarpoq.

Allisiguk

Naalakkersuisut Nakorsaaneqarfillu spiralilersuisoqarsimanerata annertussusaannik sapaatip akunnerata siuliani allakkiamik saqqummiipput.

Tassungalu atatillugu spiralilersuisoqarnerani inuit pisinnaatitaaffiinut tunngasut qulaajarneqarnerat aallartinneqarniartoq naalakkersuisut paasissutissiissutigaat.

Inuiaqatigiinnut tamanut tunngasoq

Naaja H. Nathanielsenillu arnat ataasiakkaat spiralilersuinermut atatillugu qanoq misigisimanerisa saniatigut inuiaqatigiit tungaannit aamma isigineqarsinnaasoq erseqqissaatigaa.

Aamma atuarukSpiralilersuisimanermi pisinnaatitaaffiit unioqqutinneqarsimanersut Naalakkersuisut qulaajarusuppaat

- Danskit naalagaaffianit akuerineqarnermut ataqqinaasigaanermullu ilaatigut tunngavoq, kisianni arlalinnik qulaajagassaqarsoraara, taanna oqarpoq, nangillunilu:

- Suliaq oqaluttuarisaanermut tunngavoq. Pisinnaatitaaffinnik unioqqutitsiffiusuni suliat ilagaat. Arnat kisimik eqqugaanngillat, tamatta eqqugaavugut. Spiralilersuinerup aallartinneranit inuiaqatigiinni naartusartut qanoq ikilitiginerat takusinnaavarput.

Arnat 15-init 45-nut ukiullit agguaqatigiissillugu arfineq-marlunnik siornatigut meerartaartaraluartut piffissami 1966-imit 1975-imut agguaqatigiissillugu 2,4-inik meerartaartalerput. Tamanna Nakorsaaneqarfiup allakkiaani allassimavoq.

Nutaarsiassami kukkunermik nassaarsimaguit uunga allaffigineqarsinnaavugut.