Sammisaq: Spiralilersuineq

Naaja H. Nathanielsen spiralilersuinerit nutaat pillugit: Arnanut utoqqatsissuteqartoqassaaq

Inatsiseqarnermut naligiissitaanermullu naalakkersuisup, Naaja H. Nathanielsenip oqarnera naapertorlugu arnanut piffissami nutaanerusumi nammineq piumassuserinngisaminnik naartunaveersaaserneqarsimasunut pisortatigoortumik utoqqatsissuteqartoqassaaq. Aatsaalli misissuisoqareerpat.
Naligiissitaanermut naalakkersuisup, Naaja H. Nathanielsenip (IA) suliat misissorluarneqaqqaarlutik utoqqatsertoqarnissaa pingaaruteqarsoraa. Assi © : KNR/Ann-Sophie Greve Møller
juunip 14-at 2024 07:37
Nutserisoq Connie Fontain

Arnat piffissami nutaanerusumi nammineq piumassuserinngisaminnik naartunaveersaaserneqarsimasut naalakkersuisunit utoqqatserfigineqarnissartik naatsorsuutigisinnaavaat. Inatsiseqarnermut naligiissitaanermullu naalakkersuisoq, Naaja H. Nathanielsen (IA) oqarpoq.

- Arnanut pisortatigoortumik utoqqatsissuteqartoqarnissaa ilimagilluinnarpara. Maannakkorpiaq utoqqatsertoqassanngilaq, pissutigalugu arnat qanoq amerlatigisut pineqarnersut, qanga pisimanersut, sumut ataqatigiissumik pisimanersoq suli misissuleruttoratsigu, Naaja H. Nathanielsen oqarpoq.

Arnat piffissami nutaanerusumi nammineq piumassuserinngisaminnik naartunaveersaasiinermik eqqugaasimasut arlallit Namminersorlutik Oqartussanit pisortatigoortumik utoqqatsissuteqartoqarnissaa kissaatigaat.

Siumumiillu Doris J. Jensenip aamma Demokraatinit Anna Wangenheimip tamarmik Inatsisartuni Ilaqutariinnut Peqqinnissamullu ataatsimiititaliami ilaasortaasut naalakkersuisut arnanut utoqqatsertariaqarsoraat.

Naalakkersuisulli spiralilersuisoqarsimaneranik qulaajaaneq maanna ilisimatusartunit arlaannaanut attuumassuteqanngitsunit suliarineqaleruttortoq utaqqeqqaarniarpaat. Qulaajaanermi 1960-imit 1991-mut pisut qulaajaarneqarput. Nunatta peqqinnissamut oqartussaaffik Danmarkimit 1992-imi januaarimi tiguaa.

Naalakkersuisut tamatuma saniatigut qulaajaanermik aamma aallartitsiniarput, tassani spiralilersuisoqarnerani inuit pisinnaatitaaffiinik sunik unioqqutitsisoqarsimanersoq qulaajarneqassaaq. Qulaajaanermilu tassani piffissaq ullumikkut tungaanut misissorniarneqarpoq. Qulaajaanertit tamarmik 2025-mi maajimi naammassinissaat naatsorsuutigineqarput.

- Immikkut ilisimasallit naalakkersuisut pilersinniagaat ukiunut aalajangersimasunut killilerneqassanngillat. Taamaammat 1992-ip kingorna sulianik paasissutissanillu nutaanik takkuttoqarsinnaanera ammaffigaarput, Naaja H. Nathanielsen oqarpoq.

Isumakkeerfiginnissinnaajumaarpunga?

Nakorsaaneqarfik naapertorlugu arnat 15-it piffissami kingusinnerusumi nammineq piumassuserinngisaminnik naartunaveersaaserneqarsimapput. Tamanna nakorsaaneqarfiup nalunaarusiami maajimi saqqummiussaani atuarneqarsinnaavoq.

Suliat ilaat 1990-ikkunni pisimapput, suliallu sinneri 2000-ikkunnit 2014-imut pisimallutik.

KNR-ip arnat pingasut piffissami nutaanerusumi nammineq piumassuserinngisaminnik naartunaveersaaserneqarsimasut oqaloqatiginikuuai.

Emma Kuko, nammineerluni ikkussivigineqarnerminik eqqaamasaqanngitsoq, spiraleqarsimanerminillu 2019-imi paasisaqarsimasoq taakku ilagaat.

Spirali Emma Kukop Tasiilami napparsimmavimmi 2010-mi pilatsilluni naartuversinneranut atatillugu ikkunneqarsimassangatinneqarpoq. Taamaalillunilu ilisimanagu ukiuni qulingiluani spiraleqarsimavoq.

- Artornaqaaq qanoq pisoqarsimanera kingumut eqqarsaatigalugu. Naluara isumakkeeriffiginngisaannassanerlugu, Emma Kuko oqarpoq.

SPIRALILERSUISOQARNERA AAMMA SULIAT KINGUSINNERUSUMI PISUT

- DR-imit tusarnaagassiap ”Spiralkampagnen”-ip niviarsiaqqat arnallu tusindilikkaat danskit oqartussaasuisa kalaallit inuiaqatigiit amerliartornerannut killiliiniarlutik 1966-imit 1975-imut spiralilersorneqarsimanerat saqqummiuppaa.

- Arnat arlallit spiralilerneqarnertik pinngitsaaliinertut naapertuilluanngitsuliornertullu misigisimallugu oqaluttuaraat.

- Naalakkersuisut danskillu naalakkersuisuisa piffissami 1960-imit 1992-imut nunatta peqqinnissamik oqartussaaffimmik tigusinissaata tungaanut spiralilersuisoqarneranik qulaajaasoqarnissaa septembarimi 2022-mi isumaqatigiissutigaat. 

Suliap ingerlaqqinnera

- Maannali arnat arlallit akuersissuteqaratik spiralilerneqarnermik allanillu naartunaveersaaserneqarnermik 1990-ip 2000-llu akornanni nalaataqarsimallutik oqaatigaat.

- BBC-p arnat sisamat 2000-ikkut aallartinneranni akuersissuteqaratik spiralilerneqarsimasut oqaloqatigai.

- Anna Jørgensen akuersissuteqarani 1995-imi spiralilerneqarsimasoq pillugu oqaluttuaq decembarimi saqqummiupparput.

- Emma Kuko spiraleqarluni 2019-imi misissortinnermini ilisimatinneqarsimasoq pillugu oqaluttuaq qaammammi uani saqummiupparput.

- Arnaq Knudsen-Frederiksen 2002-mi spiralilerneqarnikuusimanerminik paasisaqarsimasoq pillugu oqaluttuaq KNR-ip 2023-mi novembarimi saqqummiuppaa. Taassuma spiralilerneqarnini ukiut tallimat siornatigut naartuersinnerminut atatillugu ikkunneqarsimasoraa.

- 2024-mi marsimi suliat nalunaajaatigineqarnerat Nakorsaaneqarfiup saqqummiuppaa. Taanna naapertorlugu Nakorsaaneqarfiup suliat arnanut 1991-ip kingorna nammineq piumassuserinngisaminnik naartunaveersaaserneqarsimasut ilisimavai.

- Sulianit 13-it naartuersinnermut atatillugu pisimapput.

- Suliat taakku 1993-imit 2014-imut pisimapput, nunatsinnilu sumiiffinni assigiinngitsuniillutik. Illoqarfiit marluk marlunnik suliaqarfiupput, sumiiffiillu sinneri ataatsimik suliaqarfiullutik.

- Sulianit tallimani journalit naapertorlugit akuersissuteqartoqarsimavoq, suliamilu ataatsimi erseqqinngitsumik akuersissuteqartoqarsimalluni.

- Sulianit taakkunani tallimanit suliaq ataaseq tusagassiorfinnit ilisimaneqarpoq, journalilli imarisaa utertinneqarluni.

- Suliani tallimani journali nassaarineqanngilaq.

- Suliani sisamani akuersissuteqarneq allanneqarsimanngilaq.

- Suliami ataatsimi naartunaveersaanerneqarnissamut isumaqatigiissutigineqartumit alla atorneqarsimavoq.

- Suliani arlalinni taarsiissuteqartoqarnissaa kissaatigineqarpoq. Taarsiissuteqartoqarnissaanut suliaq Peqqinnissamut Naalakkersuisoqarfimmit suliarineqarput.

- Nunatsinni piffissami 1993-imit 2014-imut 16.000-inik naartuersittoqarsimavoq.

Paasissutissarsiffik: KNR, Nakorsaaneqarfik, BBC aamma Information

Taamaammat aamma arnat eqqugaasimasut Namminersorlutik Oqartussanit pisortatigoortumik utoqqatserfigineqarnissaminnik kissaateqartut ilagaat.

Sulialli misissorluaqqaarnissaa pingaaruteqartoq, Naaja H. Nathanielsen isumaqarpoq.

- Suliap amerlanerusunngoratarsinnaanissaa ilimasuutigaarput. Suliat nutaanerusut 15-it Nakorsaaneqarfiup ilimasaasa saniatigut allanik takkuttoqarsinnaanissaa eqqarsaatigineqanngitsoorsinnaanngilaq.

- Taamaammat eqqortunut eqqortumillu utoqqatsernissarput qulakkeerniarlugu nalunaarusiat uku aappaagu maajimi piareertussat utaqqeqqaarniarpagut, taanna oqarpoq.

Naaja H. Nathanielsenip qulaajaanerit nutaat naalakkersuisut aallartitaasa imarisaat qaammatialuit tulluittut ingerlaneranni saqqummiussinnaanissaat naatsorsuutigaa.