Sammisaq: Inatsisitigut ataataqanngitsut

Inatsisitigut ataataqanngitsut danskit naalagaaffiat eqqartuussisunut sassaqquaat

Inatsisitigut ataataqanngitsut danskit naalagaaffiat ullumi eqqartuussisunut sassartinnialerpaat.
Klaus Frederiksen inatsisitigut ataataqanngitsut danskit naalagaaffiannik eqqartuussisunut sassaqqusisut ilagaat. Assi © : KNR
Allattoq Ann-Sophie Greve Møller
februaarip 15-at 2023 10:04
Nutserisoq Connie Fontain

Inatsisitigut ataataqanngitsut 26-t danskit naalagaaffiannik eqqartuussivimmi naapitsinissaminnut piareerput.

Taakkumi ullumi eqqartuussivilersuussinialerput tamarmillu immikkut 125.000 koruuninik taarsiiffigineqarnissaminnik piumasaqarput

Sassaqqusissut Isumaginninnermut, Ineqarnermut Utoqqarnullu ministereqarfimmut nassiunneqartoq inatsisitigut ataataqanngitsut eqqartuussissuserisut suliffeqarfiata, Ehmer Pramming Advokaterip KNR-imut uppernarsarpaa.

Sassaqqusissummillu nassiussineq eqqissisimasumik nassiunneqartoq, inatsisitigut ataataqanngitsut ilaata, Klaus Frederiksenip oqaatigaa.

- Oqilisutut misigisimavunga. Utaqqisaajuarsimavoq. Soorunami qanoq inerneqarnissaa pissangassutigaara. Naak suliamik matumani ajugaanissarput 110 procentimit qaffasinnerusumik aarleriginngikkaluarlugu.

Inatsisitigut ataataqanngitsut pillugit suliaq

- Nunatsinni inatsit malillugu meeqqat nunatta kitaani 1963-p siorna nunattalu sinnerani 1974-p siorna uersakkat ataataminnik ilisimanninnissamut, kingornussinissamut imaluunnit ataatami naggataannik naggateqarnissamut pisinnaatitaaffeqanngillat.

- Børne- og Socialministeriet-miit 2016-mi nalunaarusiami erserpoq piffissami 1911-miit 1974-imut Kalaallit Nunaanni inatsisitigut ataataqanngitsut inuit 8000 missaanniittut.

- Nalunaarusiaq taanna naapertorlugu 2016-imi inatsisitigut ataataqanngistut 5000 missaanniipput.

- Katuffik Ataata inatsisitigut atataqanngitsunut 2010-mi pilersineqarpoq.

- 2014-imi inatsisitigut allannguineqarpoq imaalerlugu inatsisitigut ataataqanngitsut periarfissillugit ataatassarsiuisinnaalersillugit ataataminnillu kingornussisunngortissinnaalerlugit, kingornussassat agguaanneqareeersimanngippata. 

- Inatsimmik allannguisoqartinnagu taamanikkut Naalakkersuisut aamma Grønlandsudvalgip kissaatigaat inatsisitigut ataataqanngitsut kingornussisussaanngitsut aningaasatigut taarsiiffigineqassasut. Taamani danskit naalakkersuisuinit itigartitsissutigineqarpoq. 

- Aningaasaqarnermut 2019-imut inatsimmi inatsisitigut ataataqanngitsunut suliniutinut atugassat  koruunit 4,7 milliuunit immikoortinneqarput 2019-2023-mut paasissutissiinermut suliniutinut, katsorsarneqarnissamut suliniutinut aamma inatsisitigut siunnersorneqarnermut atugassat.

- Inatsisitigut ataataqanngitsut danskit naalagaaffiannit utoqqatserfigineqarlutillu taarsiivigineqarusuttut qaammammi matumani siusinnerusukkut saqqummiunneqarpoq. Taakku Mads Pramming eqqartuussissuserisorat.
 
Paasissutissarsiffik: Folketinget, Børne- og Socialministeriet, KNR.gl 

Allisiguk

Inatsisitigut ataataqanngitsuuneq tassaavoq kina ataatarinerlugu paasissallugu pisinnaatitaaffeqannginneq.

Meeqqat pillugit inatsit nunatta kitaani 1963-imi nunattalu avannaani kangianilu 1974-imi atuutilinnginnerani meeqqat uersakkat ataatami kinaaneranik paasiniaanissamut pisinnaatitaaffeqanngillat imaluunniit ataatami kinguliaanik kinguliaqalernissamut kingornussinissamullu pisinnaatitaaffeqanngillat.

Siumut isiginiartoq

Sassaqqusissut uppernarsaataavoq eqqartuussivimmi suliamik aallartitsinissamut siunertaqartoq.

Nunatta oqaluttuarisaanerani danskit naalagaaffianit taarsiissuteqartoqarnissaanik suliamik pingajussaanik aallartitsisoqarpoq.

Inatsisitigut ataataqanngitsut taarsiissuteqarfigineqarnissamut piumasaqaataat juunimi nassiunneqarpoq.

Tamatuma kingornali danskit naalagaaffiannit tamanna pillugu nipaattoqarpoq. Tamannalu pissutigalugu inatsisitigut ataataqanngitsut naammagittarsinnaassuseerukkiartorput.

Taamaammat isumaginninnermut ministereqarfik piumasaqaammut sapaatip akunnerata siuliani marlunngornermi akissuteqaqqugaluarpaat.

Isumaginninnermut ministereqarfiulli akissuteqannginnera Klaus Frederiksenip kamaatigaa.

- Naalagaaffiup soqutiginninngippalaarneratut misigisimavunga. Soqutaanngitsoq, soqutaanngitsoq, soqutaanngitsoq. Inatsisitigut ataataqanngitsorpassuarnut ataqqinnissuseqartoqanngilaq. Danskit naalagaaffiata tungaaniit suliamik erngertumik isumaginnikkusuttoqannginneratigut suli ataqqinninngitsoqarpoq, taanna oqarpoq.

Inatsisitigut ataataqanngitsut taarsiissuteqarfigineqarnissamut juunimi piumasaqarnerannit inatsisitigut ataataqanngitsut eqimattat danskit naalagaaffiannit taarsiiffigineqarniartut 50-init amerlanerulerput.

Ehmer Pramming Advokaterip sassaqqusineq aallaqqaammut inatsisitigut ataataqanngitsut 26-it sinnerlugit sassartitsinerusoq oqaatigaa - inatsisitigullu ataataqanngitsut sinnerinut tunngatillugu suliaq suliarineqaleruttorluni.

Naalagaaffiup sassaqquneqarnera Klaus Frederiksenimut aallaqqaammut kalaallit inatsisitigut ataataqanngitsut naligiimmik pisinnaatitaaffeqarsimannginnerannik danskit naalagaaffiata nassuerutiginninnissaanut tunngvoq.

- Naalagaaffiup kukkunerminik nassuerutiginninnissaa taamatullu annaasamut taarsiissuteqarnissaa kissaatigaarput, taamaalilluta siumut isigilersinnaassalluta. Naalagaaffiup Europami Inuit pisinnaatitaaffiinut isumaqatigiissut naalagaaffiup atsiornikuuaa, tassani ilaqutariinnissamut pisinnaatitaaffeqartoqartoq allassimavoq, taanna oqarpoq, nangillunilu:

Danskit meeqqat 1938-p kingorna uersakkat kingornussisinnaatitaallutillu ataatami aqqanik pissarsisinnaapput, tassanilu uaugut nunatsinniittut ilanngunneqarsimanata.

Ehmer Pramming Advokaterip oqarnera naapertorlugu Isumaginninnermut, Ineqarnermut Utoqqarnullu ministereqarfik sassaqqusissummut akissuteqarnissamut ullunik 14-inik periarfissaqarpoq - tamannalu sivitsorneqarsinnaalluni.

Ministereqarfik isumaqatigiinninniarusunngikkuni suliaq eqqartuussivitsigoortinneqassaaq.

Illit isummat pingaartittaqaarput. Nutaarsiassaq pillugu isorisat nersualaarinerillu uani tikilluaqquagut.

Aamma atuaruk