Nunarput Issittumi Siunnersuisoqatigiinni ullumi siulittaasuulersoq

Nunatsinni naalakkersuisut Savalimmiut, nunarput Danmarkilu sinnerlugit Issittumi Siunnersuisoqatigiit Tromsømi 14-issaanik ataatsimiinnerani ukiuni tulliuttuni arlalinni siuttuulissapput.

Allattoq Birgitte Kjeldsen

maajip 12-at 2025 17:12

Nunanut allanut naalakkersuisoq, Vivian Motzfeldt Issittumi Siunnersuisoqatigiinni ullumi siulittaasunngorpoq.

Issittumi Siunnersuisoqatigiit 14-issaannik ataatsimiinnerat Norgemi Tromsømi taamaalilluni aallartinneqarpoq. Nunarput tamatumuuna siullerpaamik siulittaasuuvoq.

Kunngeqarfik Danmark siulittaasutut pisortatigoortumik inissisimavoq. Naalakkersuisulli Savalimmiut, nunarput Danmarkilu sinnerlugit Issittumi Siunnersuisoqatigiinni ukiuni tulliuttuni marlunni siuttuussapput.

Tassunga pilersaarutit Vivian Motzfeldtip (S) Nuummi kulturikkut illorsuarmi Katuami qaammatip siuliani tulluusimaarutigalugu saqqummiuppai.

- Ullumi ulloq oqaluttuarisaanermi nunatsinnut pingaaruteqartoq malunnartipparput. Nunatsinni naalakkersuisut issittoq pillugu aallartitamik siullerpaamik toqqaapput, taanna Kunngeqarfik sinnerlugu aallartitaassaaq, nunattalu Issittumi Siunnersuisoqatigiinni suli nukittunerusumik inissisimanissaanik qulakkeerissaaq. Nunatta Kunngeqarfimmit issittumiinneranik nassuerutiginninneruvoq. Tamanna tamanna tulluusimaarutigisinnaavarput, Vivian Motzfeldt apriilimi oqaaseqartarfimmit oqarpoq.

Piuartitsisumik ineriartortitsinermik ukkataqarneq

Nunatta, Danmarkip Savalimmiullu siulittaasuunerminni Issittumi – avatangiisinut nunallu inoqqaavinut tunngatillugu piujuartitsisumik ineriartortitsineq qulakkeerniarpaat.

Issittumi Siunnersuisoqatigiinni siulittaasoqarfiup pilersaarutaani immikkoortut

Issittumi nunat inoqqaavi inoqarfiillu

Siulittaasoqarfiup Issittumi nakorsaateqarnikkut ajornartorsiulerfiit pinngitsoortinnissaat, anigorneqartarnissaat sillimaffigineqarnissaallu pillugit nakorsaatinik pilersuinermik suleqatigiinneq pitsanngorsarniarpaa. Tamatuma saniatigut tarnikkut peqqissuseq, imminut toquttoqarnissaanik pinaveersaartitsinermi periusissiat kiisalu Issittormiut Inuusuttaasa inoqarfiisalu imminnut oqartussaaffigilernissaat ilanngullugit siuarsarneqarnissaat ukkatarineqassallutik.

Naligiissitaaneq aamma oqaluuserisassaniippoq, tassani inuussuttut nuttartarnerat, peqqissusiat pinerluttarnerilu pillugit paasissutissanik annertunerusunik pissarsinissaq sulissutigineqassaaq – matumani nunat inoqqaavisa arnartaannut sakkortuuliortarnerit aaqqissugaanikkullu immikkoortiffiusarnerisa annertussusaat pillugu.

Piujuartitsinermik tunngaveqarluni aningaasaqarnikkut ineriartortitsineq kiisalu nukissiornikkut ikaarsaarnermi aaqqiissutit

Siulittaasoqarfiup massakkut siunissamilu aningaasarsiornikkut ineriartortitsinerit kiisalu issittormiuunngitsunik suleqateqarneq ukkatariniarpai soorlu aalisarnermi piniarnermilu, aatsitassarsiornermi, nukissiorniornikkut, takornariaqarnikkut, allarpassuartigullu.

Nunat inoqqaavisa akornanni attaveqaqatigiinneq assartuinerlu qitiussapput. Tassani attaveqaatit tutsuiginartut akimikkullu unammineqarsinnaasut pingaaruteqarluinnarput.

Imartat

Issittumiit kujasinnerusumiittut avannaarsuata ataqatigiinnerat kiisalu silap allanngoriartornerata Issittumi imarmiut uumassusileqarfiillu uumassuseqassusiinut sunniutaat samminerullugit nunanit tamalaanit peqataaffigineqartumik imartat pillugit ataatsimeersuartitsisoqassaaq.

Isumasioqatigiinnerit aqqutigalugit Issittumi umiarsuit takornariutit ilaasartaatillu eqqarsaatigalugit upalungaarsimaneq pillugu siusinnerusukkut inassuteqaataasarsimasunik misissueqqissapput. Issittumi imaatigut angallannerup annertusiartornera, immap sikuata annikinnerusalerneranik aallaaveqartoq pissutigalugu ajutoornerit kiisalu ajutoorfiit eqqaanni mingutsitsinerit ilimanaateqarnerulerput.

Issittumi silap pissusiata allanngoriartornera

Silap pissusianut mingutsitsinerit kiatsitsinermik peqqissutsimullu sunniuteqartut ukkatarineqassapput, soorlu paamik metanimillu anititsinerit.

Qeriunnaartup nakkutigineranik immap sikuata aakkiartorneranik kiisalu uumasut assigiinngisitaarneri uumasoqarfiillu allanngoriartornerinik pingaarnerutitsinermi sulineq ingerlatitseqqinneqassaaq.

Allisiguk

Tamanna Inuit Circumpolar Councilip (ICC) Tromsømi ullumi ataatsimiinnermi aamma peqataasup taperserpaa.

- Kunngeqarfik Danmarkip– siulittaasuuffeqarneranni – naalakkersuisut aqutsineranni issittumi ingerlatsinermi nunat inoqqaavinut immikkuullarissumik nutaamik periarfissaqalerpoq, ICC-mi siulittaasup tullia, Hjalmar Dahl tusagassiuutinut nalunaarummi allappoq.

- Piffissami matumani Kunngeqarfik Danmarkip siulittaasuunerani nunat inoqqaavisa pisinnaatitaaffiinik attassinissamut nunallu inoqqaavisa ilisimasaat tunngavigalugit aaqqiissuteqarnissamut periarfissaqarpoq, siulittaasup tullia oqarpoq.

USA Ruslandilu siunnersuisoqatigiinnut siooranartut

Issittumi Siunnersuisoqatigiinni siulittaasuunermi suliassaq ukiuni aggernersuni oqitsuinnaagunanngilaq.

- Tassami Issittumi Siunnersuisoqatigiit piuinnarnissartik ilungersuutigaat, Illersornissamik ilinniarfimmi lektori, Marc Jacobsen DR-imit apersorneqarnermini oqarpoq.

Marc Jacobsenillu oqarnera naapertorlugu Ruslandip Ukrainemut sorsunnera Donald Trumpillu Kalaallit Nunaannut soqutiginninnera pingaartumik ilungersunartuupput.

- Ruslandip Ukrainemut saassussineranut siunnersuisoqatigiit suliaqarnerannut unitsitsigallartumut tunngassuteqarpoq. Kingornali suliaqarnerit annertuseqqilaarnikuupput, kisianni 2022-p siornatigut suliaqarnertulli annertutiginatik.

- Ilungersunartoq alla USA-mit Donald Trumpimiillu Kalaallit Nunaannut soqutiginnittoqaannarneranut tunngavoq, Marc Jacobsen DR-imut oqarpoq.

Vivian Motzfeldtip siulittaasuuffiup piffissami ilungersunartumi nanginneqarnera aamma erseqqissaatigaa.

- Kunngeqarfiup Issittumi Siunnersuisooqatigiinni siulittaasuuneranik aallartitsisinnaalernerput tulluusimaarnarpoq. Nunat tamalaat akornanni piffissap ilungersunarnerani suliaqarnitta issittumi inunnut iluaqutaasinnaanissaat ersarissumik anguniagaraarput, taanna tusagassiuutinut nalunaarummi oqarpoq.

Illit isummat pingaartittaqaarput. Nutaarsiassaq pillugu isorisat nersualaarinerillu uani tikilluaqquagut.