Mette Frederiksen spiralilersuisimanermi suliani sulianilu allani taarsiiffigineqarnissaq pillugu oqaaseqarpoq

Spiralilersuisimaneq pillugu suliami arnat, allallu Danskit naalagaaffianniit sumiginnarneqarsimasunut ajunngitsorsiassaqarnissaannik periarfissiisumik, danskit Naalakkersuisui saammaateqatigiinnermut aningaasaateqarfimmik pilersitsinissaminnik kissateqarput.

Allattoq Ann-Sophie Greve Møller

septembarip 22-at 2025 11:43

Nutserisoq Karla Heilmann

Danskit ministeriunerata Mette Frederiksenip pingasunngornermi Nuummukannginnermini, spiralilersuisimanermi suliani arnanut utoqqatseriartorluni ullualuit sioqqullugit tikinngilaarnermini taarsiiffigineqarnissaq pillugu nutaarsiassiivoq.

- Nuummut tikeraarninnut atatillugu Naalakkersuisut siulittaasuat peqatigalugu, spiralilersuisimanermi suliani arnanut allanullu kalaallinut aaqqissuussaasumik immikkoortitsilluni pissusilersortarnerit, kalaaliunertik piinnavillugu allatut pineqartartut pillugit inuttut ataasiakkaatut aningaasatigut ajunngitsorsiassaqartinniarlugit, saammaateqatigiinnermut aningaasaateqarfimmik pilersitsinissamik naalagaaffiup kissaateqarnera oqaloqatigiissutigissavarput, Mette Frederiksen tusagassiutinut nalunaarummi allappoq.

Suliat allat suut pineqarnersut erseqqissumik allaqqanngilaq.

SPIRALILERSUISIMANEQ SUUA?

Kalaallit Nunaanni niviarsiaqqat arnallu 4000-it sinneqartut 1960-ikkunni 70-ikkunnilu spiralilersorneqarput. Tamanna Kalaallit Nunaanni naartunaveersaatinik atuisitsinermi suleriaaserineqarsimasoq – allatut taallugu naartunaveersaatit - pillugu suliamut attuumassuteqanngitsunit piffissami 1960-imiit 1991-ip tungaanut pisimasut qulaajarneqarput. Niviarsiaqqat naartunaveersaaserneqartut ilai aqqaneq-marluinnarnik allaat ukioqarput.
Qulaajaaneq Arnat 354-it misiginikuusatik pillugit oqaluttuarput, pisimasullu 488-it misissuiffigineqarlutik. Pisimasut amerlanerpaartaanni arnat akuersiteqqaarnagit spiralilersorneqarsimapput.
Taamanikkut Nunarput Danmarkimi amtiuvoq.
Qulaajaaneq naapertorlugu spiralilersuiniarneq ilaatigut danskit oqartussaasuisa inuiaqatigiit amerliartornerannut ernumanermut atassuteqarpoq, inuiaqatigiillu kalaallit amerliartornerannut killiliinissamik kissaateqarlutik.
DR-imit tusarnaagassiap ”Spiralkampagnen”-ip 2022-mi, qanoq kalaallit arnat arlallit akuersiteqqaarnagit spiralilersorneqarsimanerat pillugu saqqummiussinerata kingorna oqaluttuaq aallartipiloorpoq.
Arnat 143-t spiralilersuisimanermik suliaq pillugu danskit naalagaaffiat eqqartuussivimmut 2024-mi tunniuppaat. Inuit pisinnaatitaaffiinik unioqqutitsisinermut taarseeqqusissutaat katillugit 43 millionit koruunit missaanniipput.
Aggustimi 2025-mi – qulaajaaneq saqqummiunneqanngitsiarnerani – qallunaat ministeriunerat Mette Frederiksen arnanut suliamut attuumassuteqartunut Danmarki sinnerlugu utoqqatserpoq.
Tassunga atatillugu Naalakkersuisunut siulittaasoq Jens-Frederik Nielsen arnanut 1992-imi Danmarkimi peqqinnissaqarfik nunatsinnit akisussaaffigineqalerneraniit akuersiteqqaarnagit naartunaveersaaserneqarsimasunut utoqqatserpoq. Nunatta nakorsaaneqarfiata pisut 15-it ilisimasaqarfigaat.
Utoqqatserneq Nuummi septembarip 24-ani malunnartinneqassaaq.

Allisiguk

Mette Frederiksenip utoqqatsernera Nuummi Katuami aaqqissuussanngorlugu pingasunngorpat malunnartinneqassaaq. Tassani Naalakkersuisut siulittaasuat Jens-Frederik Nielsen (D) arnanut 1992-ip kingorna, peqqinnissaqarfiup nunatsinnit akisussaaffigineqalernerata kingorna, kajumissuserinngisaminnik naartunaveersaaserneqarsimasunut aamma utoqqatserniarpoq.

Arnat 143-t spiralilersuisimanermik suliaq pillugu danskit naalagaaffiat eqqartuussivimmut siorna marsimi tunniuppaat. Taakkua tamarmik immikkut 300.000 koruuninik taarsiiffigeqqupput, danskit naalagaaffiat inuit pisinnaatitaaffiinik unioqqutitsinerat pillugu – katillugit 43 millionit koruuningajannik - taarsiiffigineqarnissaq arnat piumasaraat.

Spiralilersuisimanermi suliani arnat saniatigut inatsisitigut ataataqanngitsut meeravissianngortinneqarnikuusullu, danskit naalagaaffianniit taarsiiffigineqarnissartik aamma kissaatigaat.

Inatsisitigut ataataqanngitsut 27-t immikku tamarmik 125.000 koruuninik Danmarkimiit inuit pisinnaatitaaffiinik unioqqutitsinerat pillugu taarsiiffigeqqupput. Naalagaaffik eqqartuussivimmut tunniunnikuuaat, suliallu eqqartuussivimmi sassartinneqarnissaa utaqqivaat. Kalaallit sisamat akuerisaanngitsumik meerarsianngortitaanertik pillugu Danmarkip naalagaaffianiit katillugit 1 millionit koruuninik taarsiiffigeqqupput.

KNR-ip Mette Frederiksen apersorniarlugu pissarsiariniarsaraa.

Illit isummat pingaartittaqaarput. Nutaarsiassaq pillugu isorisat nersualaarinerillu uani tikilluaqquagut.