Mimi Karlsenip spiralilersuinermik danskit qulaajaanissaat piumasaraa: Sunarpiaq utoqqatsissutiginiarpisiuk?
- Danskit nassuiaasariaqarput sooq taamaaliorsimanerlutik, sunarpiarlu utoqqatsissutigissanerlugu nassuiaatigalugu.
Peqqinnissamut naalakkersuisoq, Mimi Karlsen (IA) oqarpoq.
Kalaallit niviarsiaqqat inuusuttut 1966-imit 1970-ikkut qiteqqunnerannut namminneq angajoqqaaviluunniit akuersissuteqanngitsut spiralilersorneqarsimapput. Naak suliaq ukiut 50-it sinnerlugit pisoqaassuseqaraluartoq tamanna DR-imit tusarnaagassiamit nutaamit saqqummersinneqaqqippoq.
Spiralkampagnenimik taaneqartoq nunatsinni mamiatsaatigineqarpoq. Tamanna peqqinnissamut naalakkersuisup, Mimi Karlsenip aamma mamiatsaatigaa, taassumalu danskit peqqinnissamut ministeriat, Magnus Heunicke suliamut atatillugu ataatsimeeqatiginiarpaa.
AAMMA ATUARUK Danmark spiralilersuisoqarsimaneranut atatillugu nipaatsoq
Tusarnaagassiaq Spiralkampagnen
- Danskit oqartussaasui kalaallit amerliartoqqunagit spiralilersuinissaminnut inassuteqarsimasut, DR-ip podcastimik tusarnaagassiliareqqammisaani erserpoq.
- 1966-ip 1975-illu akornanni kalaallit niviarsiaqqat tuusintilikkaat spiralilersinneqarput.
- 1966-ip 1970-illu akornanni spiralilersinneqartut 4.500-upput.
- Kalaallit Nunaanni arnat naartusinnaasut taamani 9000-upput.
- Aperineqaqqaaratik spiralilersinneqarsimasuni arlallit tarnikkut timikkullu kingunerlutsitserujussuarnerannik kinguneqartumik qinigassinneqarsimanngitsutut misigisimapput. Anniaatigalugulu kingunerluutigisimagaat arlallit oqarput.
- Niviarsiaqqanut ukiukitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, spiralilersuineq danskit suliniuteqaleruttorneranni inatsisitigut akuerisaanngilaq. Taamaammat nakorsat naartunaveersaatinik niviarsiaqqanut 18-iliineqanngitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, siunnersuisinnaalersillugit inatsit allanngortinneqarpoq. Tamanna nakorsat niviarsiaqqanut ukiukitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, spiralileeqqusaanertut paasisimavaat. Tassa imaappoq, nakorsat inatsisinik unioqqutitsisimapput.
- "Spiralkampagnen" P1-ikkut maajip ulluisa arfineq-pingajuanniit tusarnaarneqarsinnaalissaaq.
Tusarfik: DR-podcast "Spiralkampagnen"
Taassuma Naalakkersuisut Danmarkip spiralilersuisoqarsimaneranik nassuiaateqarnissaa kissaatiginiaraat nassuiaatigaa. Danmarkimmi peqqinnissaqarneq taamani akisussaaffigaa.
- Tusagaq tupannaqaaq, alianaqaaq aamma quarsaarnaqaaq taamatut pisoqarsimammat. Inuit pineqartut apereqqaarnagit, angajoqqaat isumasioqqaarnagit taamatut pisoqarsimanera alianartuuvoq, Mimi Karlsen oqarpoq.
- Qulaajarneqartariaqarpoq una peqqinnissaqarfimmut tunngasoq, taamanikkut danskit naalagaaffianut atagamik peqqinnissaqarfimmi akisussaaffik 1992-imi uagut aatsaat tigugatsigu. Taamaammat taamanikkut pisimasut danskit ilisimasaanniikkamik taakkulu qulaajarneqartariaqarput.
Qulaajaaneq utoqqatsertoqarneranik imaluunniit eqqartuussinermik kinguneqarsinnaasoq
DR-imit tusarnaagassiaq naapertorlugu nunatsinni inuiaqatigiit amerliartorunnaarsinniarlugit niviarsiaqqat tusindilikkaat 1966-imit 1975-imut spiralilerneqarsimapput.
Mimi Karlsenip Naalakkersuisullu taamani danskit oqartussaasuisa spiralilersuinermi iliuusaannik qulaajaasoqarluarnissaa neriuutigaat.
Danskilli peqqinnissamut ministerianik ataatsimeeqateqannginnermi Inatsisartut Naalakkerusisullu politikerit qaqugu qulaajaasoqartitserusunnerlutik qulaajaanerlu qanoq ittuussanersoq oqaluusereqqaassavaat.
Mimi Karlsenip oqarnera naapertorlugu siullertut susoqarsimanera qulaajaanermi nassuiaatigineqassaaq, kisianni aamma allamik imaqassaaq:
AAMMA ATUARUK Naja Lyberth spiralilersuisoqarsimanerata kingorna: Attortisimasorujussuuvunga
- Pingaaruteqartorujussuuvoq inunnut tunngaqqissaaramik, inuit akuersiteqqaarnagit attorneqarsimapput, inuit innimiilliorfigineqarsimapput, inuiattut innimiilliorfigineqarsimavugut. Tamakkulu qulaajaanermik kinguneqartariaqarput.
- Assersuutigalugu taassuma qulaajaanerup aqqutissiuussinnaappagu danskit utoqqatsernissaat immaqaluunniit pissutsinik nalunaajaasinnaanissaat, imaluunniit nunarsuarmi eqqartuussiveqarfimmut ingerlatitsisoqassanersoq, taamaammat qulaajaanissaq pingaaruteqarluinnarpoq.
Illuatungiliuttut partiiata Naleqqap siunnersuut nutaaq suliamut tassunga aamma tunngassuteqartoq upernaakkut ataatsimiinnissamut nassiuppaa. Siunnersuut ateqarpoq: Ukiuni 1960-ikkut qiteqqunneqarannit 1970-ikkut qiteqqunneqarannut qallunaat peqqinnissamik oqartussaasuisa Kalaallit Nunaanni naartunaveersaartitsinissamik periuserisimasaat pillugu Qallunaat naalakkersuisuisa nassuiaateqarnissaannik suliamik aallartitsinissamik qinnuigineqarnissaannik Naalakkersuisut peqquneqarnissaannik Inatsisartut aalajangiiffigisassaattut siunnersuut.
Naja Lyberth: Politikerit pilluta iliuuseqassapput
Arnat ilaata misigisimasaminik DR-ip tusarnaagassiaatigut KNR-ikkullu saqqummiussiniarluni aalajangersimasoq tassaavoq Ilulissaneersoq Naja Lyberth.
Taanna 14-iinnarnik ukioqarluni Maniitsumi peroriartorfigisamini nakorsamit nalinginnaasumik atuarfimmi misissorneqarnermi kingorna spiralilersippoq. Tamanna nammineq angajoqqaavisaluunniit akuersissuteqaqqaannginneratigut sulilu atoqateqartalinnginnerani pivoq.
Naja Lyberthip maanna politikerit taamani kingunerlutsitsissutaasumik imminut arnanullu allanut assinganik iliuuseqarfigineqartunut atatillugu iliuuseqartariaqarsorai.
AAMMA ATUARUK Naalakkersuisut spiralilersuineq pillugu qulaajaatitsiniartut: Danmark ataatsimeeqatiginiaraat
- Politikerit uagut pilluta iliuuseqarsinnaasut pisariaqartippagut, Naja Lyberth KNR-imut oqarpoq.
Spiralilersuisoqarsimanera pillugu oqaluttuaq danskit nunasiaateqarnerata nalaani pisut kingusissukkut ukkatarineqalersut ilagaat.
Aamma 1952-imi meeraanerminni misileraataasimasut, inatsisitigut ataataqanngitsut amma angajoqqaat akuersissuteqannginneratigut nunatsinnit meeravissiartaartut ukkatarineqangaatsiarlutillu nalunaajaasoqarnissaanik piumasaqaateqarfiupput.
Danskit ministeriunerata “Eksperimentet”-imik taallugu kalaallit meeqqat 22-t misileraataasimasut pisortatigoortumik maannamut utoqqatsissuteqarfiginikuuai.
