Kiisami!

Imminut toqunnissamik pinaveersaartitsinermi iliuusissatut pilersaarusiaq ”QAMANI” ukiuni arlalinni kinguaattooqqareerluni naalakkersuisunit maanna saqqummiunneqarsinnaalerpoq.

Meeqqat, inuusuttut inersimasullu imminut toqunnissamik eqqarsaateqartut imaluunniit imminut toqussimasumik qanitaqartut pisariaqartitaminnik ikiorneqartassapput. Iliuusissatut pilersaarusiap 2028-ip tungaanut atuuttussap iliuusissatut pilersaarut 2019-imi qaangiuttoq taarserpaa.

Imminut toqunnissaq pinaveersaartinniarlugu nunatsinni sammivilimmik iliuusissatut pilersaarusiaq naalakkersuisunit suliaq 30-inik qupperneqarpoq. Pilersaarusiap matuma pilersaarusiamik sukumiinerusumik imalimmik kingusinnerusukkut taarserneqarnissaa pilersaarutaavoq. Pinaveersaartitsinermillu suliallit innuttaasullu imminut toqunnermut attuumassutilimmik nalaataqarunik qanoq iliornissaminnut sakkussaqalernerat taassuma imarissavaa.

Meeqqanut, Inuusuttunut Ilaqutariinnullu naalakkersuisoq Aqqaluaq B. Egede KNR-imiit oqaaseqartinniaraluarparput iluatsinngitsumik.

Ikiuiniarneq ajornanngitsoq

QAMANI iliuusissatut pilersaarusiaani tamanut annikilliornerpaaffimmiittunut ajornanngitsumik ikiortissarsiorsinnaajuarnissaq immikkut pingaaruteqartutut taaneqarpoq.

Taamaalillutik naalakkersuisut imminut toqunneq pinaveersaartinniarlugu qitiusumik immikkoortortaqarfik pilersinneqassasoq. Qitiusumillu immikkoortortaqarfiup kikkulluunniit ikiortassavai, soorlu immikkut tarnip pissusianik ilisimasalimmik ikiorneqarnissamik pisariaqartitsisut. Inuillu imminut toqunnissamik aarlerinartorsiortut, eqqarsaateqartut qanigisaasulluunniit ikiorneqartassapput.

Imminut toqunneq pinaveersaartinniarlugu qitiusumik immikkoortortaqarfiliornissaq pilersinneqarpoq – meeqqat oqaaseqartartuat MIO inuusuttut immikkut ikiuinissamut ilinniarsimasumik ikiortissarsiornissaq, ikiorseeriaaseq aaqqissuulluagaanngimmat, tunuarsimaarfigisarmassuk.

Pinaveersaartitsinermilli suliat tamarmik qitiusumik aqutsisoqarfimmiittariaqanngillat. Pereriusissiornerummi aamma sumiiffinni pinaveersaarsitsinermik suliniutaareersut qitiusumik ingerlatsiviup ikiuuttarneratigut ingerlaannarnissaat qulakkeerneqarusuppoq.

Nunamimi tamarmi tarnip pissusaanik ilisimasalinnik, psykologinik psykiaterinillu peqanngilaq, taamaattumik ilinniarsimasuugaanni ilinniarsimasuunngikkaanniluunniit pinaveersaartitsinermik suliaqarnermi ilisimasassat ikiugassaqarpallu periusissat quppersagaliarisariaqassasut pingaaruteqartutut taaneqarpoq.

MIO uparuaanikooriarluni nersualaarinnippoq

Imminut toqunnissamik pinaveersaartitsinermut atatillugu iliuusissatut pilersaarusiap suliarinerata sivisunerujussua, ilaatigut MIO-p, iliuusissatut pilersaarusiap ilusissaata siulliup amigaateqarnera  uparuaatigereeraalu, ilasariaqalerneranik pissuteqarpoq.

Meeqqat oqaaseqartartup Aviâja Egede Lynge KNR-imut maajimi oqarpoq, naalakkersuisut meeqqat oqaasii tusaasimanngikkaat:

-  Inuusuttut 40-nik innersuussuteqarput. Ajoraluartumillu oqartariaqarpunga inuusuttut tusaaneqarsimanngillat. - Ilungersunarluinnartuuvoq. Inuusuttummi nammineq aamma taannarpiaq eqqartorpaat. Tarnikkut nakorsarneqarluni ikiuisoqartarnissaa nilliaatigaat. Apeqqutigaallu sooq imminut toqoriarsimanerup kingorna aatsaat ikiorserniarneqartarnerlutik, taamani oqarpoq.

Ullumili meeqqat oqaaseqartartuata oqaaserisai allarluinnaapput. Maannami misigivoq, inuusuttut pisariaqartitaat pilersaarusiami tusaaneqarsimasut.

• Isumalluarpunga nuannaarlungalu Iliuusissatut pilersaarusiami takusinnaagakku, inuusuttut imminut toqunnermut attuumassuteqartumik nalaataqartut ajornartorsiutaasa iliuuseqarfiginissaannut inuusuttut ujartugaat tusaaneqarsimasut, Aviâja Egede Lynge oqarpoq.

Kalaallit Nunaanni imminut toquttut 1970-ikkunni 1980-ikkunnilu amerlanerpaapput. Amerlanerpaagamik 1980-ikkunni ukiumut 120-usimallutik (tassa 100.000-inik innuttaqassutsimut agguataaraanni).

Kingorna kisitsit minnerulerpoq, ullutsinni 100.000-inik innuttaqassutsimut agguataaraanni ukiumut 81-it imminut toquttarput.

Kalaallit Nunaanni imminut toquttut amerlanersaat tassaasarput angutit inuusuttut.

Imminut toqunnissamik eqqarsaateqarpit imaluunniit kiserliorpit, taava Tusaannga 80 10 80-imut sianerfigisinnaavat imaluunniit 1899-imut SMS-erlutit.

Oqaloqateqarneq akeqanngilaq atillu isertuussinnaavat.